Wat is er nodig om psychosociale arbeidsbelasting aan te pakken?

Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) verwijst naar de belasting die werknemers ervaren door psychosociale risico’s op hun werk. Deze risico’s kunnen een breed scala aan werkgerelateerde stressfactoren omvatten, zoals werkdruk, emotionele belasting en interpersoonlijke conflicten. De term wordt vooral gebruikt in contexten waarin de impact van deze factoren op de gezondheid en het welzijn van werknemers wordt bestudeerd.

PSA veroorzaakt bijna 20% van de totale werkgerelateerde ziektelast (RIVM, 2021). Samen met andere factoren is PSA verantwoordelijk voor bijna 30% van alle verzuimdagen. De kosten van PSA bedragen 0,3 miljard voor zorguitgaven en 3,9 miljard voor werkgerelateerde ziekteverzuim (TNO, 2020; RIVM; 2021).

Factoren die bijdragen aan Psychosociale Arbeidsbelasting:

1. Werkdruk en werktempo: Hoge eisen aan tijd en output kunnen leiden tot stress en uitputting.
   
2. Werkonzekerheid: Onzekerheid over baanbehoud of toekomstige carrièremogelijkheden kan aanzienlijke stress veroorzaken.
   
3. Emotionele belasting: Werk dat emotioneel belastend is, zoals banen in de gezondheidszorg of klantenservice, kan leiden tot emotionele uitputting.
   
4. Slechte werkomstandigheden: Gebrek aan middelen, ondersteuning of een onaangename werkplek kunnen bijdragen aan psychosociale stress.
   
5. Interpersoonlijke relaties op het werk: Conflicten met collega’s of leidinggevenden kunnen leiden tot een verhoogde psychosociale belasting.
   
6. Werk-privébalans: Onvermogen om een goede balans tussen werk en privéleven te vinden, wat stress thuis en op het werk kan verergeren.
   
7. Passende functies & taakuitvoering: Taken en functies die niet bij het individu passen, kunnen leiden tot lage bevlogenheid en betrokkenheid.
   
8. Organisatiecultuur: Structuren, werkbeheer en omgangs- en gedragsculturen binnen de organisatie kunnen ondersteunend of belemmerend werken.
   
9. Ongewenst gedrag: Gebeurtenissen zoals discriminatie, (seksuele) intimidatie, pesten, conflicten kunnen sterk negatieve effecten hebben op het psychologische en sociale welzijn van de medewerkers.
   

Gevolgen van Psychosociale Arbeidsbelasting: De effecten van PSA kunnen zowel fysiek als mentaal zijn, en omvatten symptomen zoals:

• Stress en angst
• Depressieve symptomen
• Uitputting en burn-out
• Fysieke klachten
• Lagere werkprestaties en productiviteit
• Verhoogd ziekteverzuim
  

Aanpak en beheersing van PSA: Volgens wetenschappelijk onderzoek is het belangrijk om een proactieve aanpak te hanteren bij het beheersen van psychosociale risico’s. Dit kan onder meer het volgende inhouden:

• Bronnenanalyse: Het meten en analyseren van onderliggende oorzaken is essentieel voor het effectief verbeteren van psychosociale arbeidsbelasting.
  
• Risico-assessments: Het regelmatig beoordelen van psychosociale risico’s om problematische gebieden te identificeren en veranderingen te herkennen.
  
• Beleid en procedures: Het ontwikkelen van beleid en procedures om psychosociale risico’s te beheren en werknemers te ondersteunen.
  
• Training en bewustwording: Het aanbieden van trainingen over stressmanagement en het bevorderen van een ondersteunende bedrijfscultuur.
  
• Individuele ondersteuning: Het aanbieden van toegang tot psychologische hulpbronnen en ondersteuningssystemen, zoals counseling of mentale gezondheidsdiensten.
  

Psychosociale Veiligheid Creëren Het begrijpen en beheersen van psychosociale arbeidsbelasting is cruciaal voor het creëren van een gezonde werkomgeving en het behouden van een productieve, gemotiveerde en gezonde workforce. Vanuit een ambitieus perspectief stellen wij ons dagelijks de vraag hoe leidinggevenden, HR-professionals en werkgevers een cultuur kunnen cultiveren waarin de juiste vaardigheden worden ontwikkeld om de psychosociale arbeidsbelasting van vandaag en morgen aan te pakken. Laten we eens kijken wat daarvoor nodig is. Om een model te ontwikkelen dat medewerkers helpt om te gaan met psychosociale arbeidsbelasting en hen vitaal en duurzaam inzetbaar houdt, moeten we een aantal factoren overwegen, zoals vaardigheden, mindset en houding. Hieronder noemen wij de meest relevante vaardigheden die nodig zijn om met psychosociale arbeidsbelasting om te gaan: 

1. Vaardigheden:

• Stressmanagement: Het vermogen om effectief om te gaan met stressoren op het werk. Dit omvat technieken zoals time management, prioritering van taken en het gebruik van ontspanningstechnieken zoals mindfulness en diepe ademhaling.
  
• Communicatie: Sterke verbale en non-verbale communicatievaardigheden die helpen bij het duidelijk en effectief overbrengen van ideeën, grenzen en behoeften.
  
• Probleemoplossend vermogen: De bekwaamheid om problemen systematisch aan te pakken en oplossingen te vinden die de stress verminderen en het werk vergemakkelijken.
  
• Conflicthantering: Vaardigheden om effectief om te gaan met conflicten op de werkplek, wat kan helpen om psychosociale stress te verminderen.
  

2. Mindset:

• Groei-mindset: De overtuiging dat vaardigheden en intelligentie ontwikkeld kunnen worden door hard werk en toewijding. Dit helpt medewerkers om uitdagingen te zien als kansen om te leren en te groeien.
  
• Positieve instelling: Een algemene houding die focust op het goede en mogelijke oplossingen, wat help.
  
• Veiligheid en vertrouwen: Het geloof in eigen veiligheid en vertrouwen in de werkgever en collega’s, wat essentieel is voor mentale en emotionele stabiliteit op het werk.
  
• Perfectionisme overwinnen: Het vermogen om los te laten van buitensporige streven naar perfectie, en in plaats daarvan te streven naar vooruitgang en voltooiing binnen realistische grenzen
  

3. Houding:

• Veerkracht: Het vermogen om te herstellen van tegenslagen, aanpassingsvermogen bij veranderingen en het behouden van een stabiele emotionele toestand onder druk.
  
• Empathie: Het vermogen om de gevoelens en perspectieven van anderen te begrijpen en respecteren, wat bijdraagt aan een positieve werksfeer en onderlinge steun.
  
• Zelfbewustzijn: Bewustzijn van eigen gevoelens, gedachten en gedragingen, en hoe deze anderen kunnen beïnvloeden. Dit is belangrijk voor persoonlijke ontwikkeling en sociale interacties op de werkvloer.
  

In conclusie is het duidelijk dat het omgaan met psychosociale arbeidsbelasting een cruciale uitdaging is voor moderne organisaties. Door het erkennen van de impact van PSA en het implementeren van effectieve strategieën voor preventie en beheersing, kunnen werkgevers een gezonde werkomgeving creëren waarin werknemers gedijen. Met de juiste combinatie van vaardigheden, mindset en houding kunnen we streven naar een werkcultuur die veerkrachtig, ondersteunend en productief is, zelfs te midden van uitdagende omstandigheden. Ontdek meer hierover en leer hoe je psychosociale arbeidsbelasting binnen jouw organisatie kunt verbeteren via onze website, of plan een oriëntatiegesprek in met onze experts.