Hanson gebruikt voor deze tool de mooie Engelse afkorting heal, die wij ook zullen gebruiken in dit boek, maar dan in het Nederlands en aangevuld met het werk van Fredrickson en Garland. Als wij het over heal hebben betekent het: Herken, Ervaar, Absorbeer en Link. Vooraf aan de eerste stap van heal gebruiken we de oriëntatietool om terug te keren in een meer neutrale en gebalanceerde modus. Laten we bekijken hoe dit in de praktijk werkt:
Met de volgende stappen kun je het oriënteren bewust oefenen:
- Oriënteer je op de omgeving of context in het hier-en-nu. Ondanks mogelijke negatieve percepties en problemen die je op een bepaald
moment ervaart, kun je je aandacht in het hier-en-nu bewust heroriënteren en verbreden, zodat je ook andere (zintuiglijke) signalen uit je omgeving kunt opmerken. Even pauzeren en één worden met je zintuigen is altijd de eerste en beste stap om uit de grip van de negativity bias te komen. - Herken plezierige en positieve aspecten in jezelf, anderen of de omgeving. Door je aandacht te verbreden, zul je ook neutrale, veilige, plezierige of positieve aspecten kunnen herkennen in dit moment. Begin klein: wat is iets alledaags wat je nu herkent dat plezierig is? Een fijne stoel die je ondersteunt? Kleding die prettig aanvoelt? Een mooie blauwe lucht buiten? Idealiter herken je iets vanuit de oriëntatie in het hier-en-nu, maar je kunt ook plezierige herinneringen gebruiken.
- Ervaar datgene wat plezierig is. Het wordt pas een hulpbron voor je lichaam en geest zodra je de hulp, steun of kracht ook daadwerkelijk kunt ervaren. Dat doe je door er wat langer bij stil te staan en op te merken waar je het plezierige voelt in je zintuiglijke of lichamelijke waarneming. Zodra je iets hebt gevonden neem je een halve minuut of meer om dit positieve effect te ervaren: kun je voelen wáár in je lijf je dit als eerste merkt? Als je stoel bijvoorbeeld lekker zit, waar merk je deze steun dan? Op je huid? Op je zitvlak? In je onderrug? Het kan zijn dat je het in het begin nog lastig vindt om de ervaring te voelen in je lijf. Dit is geen probleem en je zult hier langzaam beter in worden.
- Absorbeer positieve gevoelens die hierbij opkomen. De ervaring van een hulpbron leidt er meestal toe dat je je in z’n geheel wat beter voelt. Merk daarom bewust op wat de ervaring van de hulpbron in zijn geheel voor verschil maakt in je hier-en-nu-beleving (lichamelijk, emotioneel, mentaal, relationeel). Geef de positieve gevoelens de ruimte om verder uit te dijen in je ervaring, absorbeer ze als het ware. Hoe reageert je lijf als geheel? Merk je subtiele lichamelijke veranderingen zoals een beetje ontspanning in je spieren, een diepere ademhaling, een glimlach op je gezicht, warmte in je buik, een rechtere houding, een gevoel van ontspanning, vredigheid, ruimtelijkheid, of iets anders? Door hulpbronnen bewust op verschillende niveaus – biologisch, psychologisch, sociaal – te ervaren ontstaat er (iets) meer welzijn, vitaliteit of betrokkenheid in je leven, vaak al direct in het hier-en-nu. Dat vermindert het effect van stress, negatieve emoties en de negativity bias. Het geeft nieuwe energie én maakt het in de toekomst ook makkelijker om opnieuw je aandacht te verbreden. Met enige oefening kun je in steeds meer uitdagende omstandigheden georiënteerd, gereguleerd en in verbinding met jezelf en de omgeving blijven.
- Link het om te beginnen weer aan de eerste stap van oriëntatie om de cyclus rond te maken. Heroriënteer je op de omgeving in het hier-en-nu. Ziet de wereld er nu misschien iets anders uit? Voel je je bijvoorbeeld iets veiliger, vitaler of meer verbonden met je omgeving? Kijk je anders naar de activiteit of een probleem waar je net mee bezig was? Of merk je nog niet zoveel? Zodra je op deze manier weer een minuutje hebt georiënteerd kun je de cyclus herhalen. Je herhaalt na de oriëntatiepauze dan weer de eerste vier stappen van heal. Dat doe je nog een of twee keer. Je maakt hiermee letterlijk de rondgaande beweging van de opwaartse spiraal, telkens met een oriëntatiepauze ertussen.
Laten we een simpel voorbeeld bekijken van de heal-cyclus. Je zit vandaag vol in de stress vanwege een deadline op je werk. Maar in plaats van door te denderen, kies je er bewust voor om toch even een korte pauze te nemen en je aandacht iets te verbreden en naar je omgeving te verleggen. Terwijl je je aandacht verbreedt in het hier-en-nu, valt je spontaan op dat het buiten opeens prachtig weer is geworden. Dit is een simpel positief aspect in je omgeving dat je herkent. Je kijkt vervolgens naar het lekkere weer buiten en je merkt een sprankel van plezier en zin om straks na je werk nog even te genieten van het mooie weer. Of misschien heb je zelfs nu al wel een kwartiertje om buiten een korte wandeling te maken. De sleutel in deze stap is in elk geval om het plezierige aspect te ervaren. Terwijl je het heerlijke weer opmerkt en kort in je opneemt, merk je bijvoorbeeld een verschuiving vanbinnen: je lichaam ontspant iets, je gaat spontaan dieper ademhalen en er ontstaat net wat meer ruimte in je hoofd. Genoeg om binnen een paar minuten weer terug in je bandbreedte te komen, waardoor je weer meer balans in je energieniveau voelt. Vanuit die balans kun je ook weer helderder naar je werk kijken en naar wat er nog nodig is om je deadline te kunnen halen. Dit was een voorbeeld van een gebeurtenis tijdens je werkdag. We bevelen je aan om de heal-tool regelmatig gedurende, maar ook na je werkdag te gebruiken – als je thuiskomt of als je plezierige momenten ervaart in je vrije tijd. Je zult dan steeds vaker spontaan merken dat je georiënteerd bent in het hier-en-nu, waar je ook steeds meer hulpbronnen opmerkt en ze versterkt, zelfs op de meest onverwachte momenten en plekken. Door er dagelijks op kleine manieren mee te oefenen bouwt de heal-cyclus geleidelijk aan de opwaartse spiraal van vitaliteit. Je vergroot op die manier in kleine stapjes je welzijn, vitaliteit en verbinding met jezelf, anderen en je omgeving. Je zult merken dat zelfs als er negatieve situaties langskomen je ook nog de positieve aspecten van je leven kunt blijven waarnemen, wat je helpt in balans te blijven. Het leren oriënteren en het inzetten van heal leggen de basis voor het uitbouwen van je vitaliteit.
Mocht je dit interessant vinden, neem dan eens een kijkje in ons Handboek Vitaliteit, waarin we dit en meer uitgebreid bespreken.
Wil je meer weten over de wetenschap van vitaliteit? Heb je hulp nodig om je organisatie vitaler te maken? Meld je dan nu aan voor één van onze masterclasses, download onze whitepaper om erachter te komen wat wij jou en je organisatie nog meer kunnen bieden.
